Dit allegorische schilderij is gebaseerd op een prent die in 1622 is uitgegeven door Jan van de Venne in Middelburg met als titel ‘Afbeeldinghe van den ellendighen staet der Nederlanden, onder de wreede tijrannije van den Hertoghe Alba’. Het is dan al bijna 50 jaar geleden dat Alva de Nederlanden heeft verlaten.
Het schilderij is dan ook niet zo zeer een propagandamiddel, maar een aandenken aan de vrijheidsstrijd.

Scenes in dit schilderij:
Linksboven: Protestanten en opstandelingen worden op bevel van Filips II gemarteld en ter dood veroordeeld.
Centraal midden: Het gevolg van Alva, bestaande uit adviseurs en katholieke geestelijken, spoort hem in zijn regime van terreur aan.
Rechts van midden op achtergrond: Op de Grote Markt in Brussel worden verschillende edelen publiekelijk terechtgesteld. Op de voorgrond vist Margaretha van Parma, Alva’s voorganger, uit een vijver van bloed waardevolle bezittingen van de terechtgestelden.
Rechts: De leden van de Staten-Generaal, het Nederlandse parlement, zijn monddood gemaakt.
Links van midden: Op de troon zit de hertog van Alva , die in 1567 is aangesteld door koning Filips II van Spanje, om de onrust in de Nederlanden neer te slaan.
Midden voorgrond: De zeventien provinciën worden voorgesteld door evenzoveel maagden die aan de leiband liggen. Ze smeken Alva om verdraagzaamheid ten opzichte van andere religieuze overtuigingen en om lagere belastingen.