Voor het eerst in de geschiedenis worden Zeeuwse topstukken uit de 16e en 17e eeuw bijeengebracht. In de tentoonstelling Terug naar Zeeland is een unieke selectie van werken te zien, uit de collecties van het Rijksmuseum in Amsterdam, het Mauritshuis in Den Haag, Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam, The Gilbert Collection in Londen en het Statens Museum in Kopenhagen. Ook wordt werk getoond afkomstig van verschillende privé-collecties uit binnen- en buitenland. Schilderijen van beroemde meesters zoals Jan Gossaert, Adriaen van de Venne en Balthasar van der Ast zijn onderdeel van de tentoonstelling. Ook zijn er zeldzame objecten zoals zilveren schalen, een zoutvat en borduurwerk te zien.

de rol van zeeland

In het begin van de 16e eeuw was Zeeland het meest noordelijke gewest van het Bourgondische Rijk. Philips van Bourgondië (1464-1524) vestigde zich in 1509 op het kasteel West-Souburg waar hij een renaissance hofhouding naar Italiaans model voerde. De mecenas omringde zich op zijn slot met humanisten, wetenschappers, bouwmeesters en kunstenaars zoals Jacopo de Barbari en Jan Gossaert. Gedurende de 16e eeuw bleef Zeeland in macht groeien en dit zorgde ervoor dat Zeeland een cruciale rol speelde in de beginfase van de Tachtigjarige Oorlog tegen de Spanjaarden. Na de val van Antwerpen in 1585 werd Zeeland mede dankzij zijn prominente aandeel in de VOC een internationaal handelscentrum. In rijkdom en grandeur werd Middelburg in de Verenigde Provinciën alleen door Amsterdam overtroffen. Veel Vlaamse ambachtslieden en kunstenaars kwamen naar de Zeeuwse hoofdstad die in de zeventiende eeuw tweemaal fors moest uitbreiden. Deze welvaart stimuleerde de vraag naar luxe voorwerpen, exotica en kunstobjecten die vanuit Vlaanderen werden aangevoerd, maar ook in Zeeland zelf werden vervaardigd.

De 16e- en 17e-eeuwse kunstvoorwerpen zijn in latere eeuwen verspreid geraakt over collecties in binnen- en buitenland. De tentoonstelling Terug naar Zeeland brengt een exclusieve selectie van deze werken voor het eerst bijeen om inzicht te geven in het zeer rijke verleden van Zeeland.